WYBRANE POMNIKI PRZYRODY

Popradzkiego Parku Krajobrazowego

"Pomniki nasze! Ileż co rok was pożera

Kupiecka lub rządowa, moskiewska siekiera!

Nie zostawia przytułku ni leśnym śpiewakom,

Ni wieszczom, którym cień Wasz tak miły jak ptakom"

A.Mickiewicz - Pan Tadeusz (1832)

 

 

BARCICE GÓRNE

 

Drzewo rosnące tuż przy drodze z Barcic do Przysietnicy. Obwód pnia na wys. 1,30 m - 3,52 m. Olbrzymie nabiegi korzeniowe, narażone są ciągle na uszkodzenia wskutek prac konserwacyjnych prowadzonych przy rowach odpływowych przy drodze.

Własność: J.Poczkajski

 

Dąb szypułkowy

 

STARY SĄCZ

Lipy znane pod nazwą "Lipy Florian" objęte ochroną rosną wokół zabytkowego kościółka św. Krzyża wybudowanego w latach 1890-91, wewnątrz którego znajdują się obrazy malowane na skórze. Obwody pni drzew: 2,40 m, 2,64 m, 3,46 m, 1,20. Najgrubsza z lip pochodzi prawdopodobnie z okresu istnienia wcześniejszego kościółka drewnianego, który stał w miejscu obecnego, a spłonął w 1795r. w czasie pożaru miasta.

Własność Miasto Stary Sącz

Grupa lip

 

 WIERCHOMLA WIELKA

 

Dwa drzewa stanowią estetyczne otoczenie dla zabytkowej kapliczki murowanej, któa znajduje się przy drodze do Wierchomli Małej naprzeciw kamieniołomu.Obwód pni: 3,85 m, 3,50 m. W niedalekiej przeszłości drzewa poddano konserwacji.

Własność: Skarb Państwa

Lipy drobnolistne

 

NAWOJOWA

Park Krajobrazowy z XIX i XX w. o pow. 14 ha o kształcie nieregularnego trójkąta rozciąga się na płaskowzgórzu opadającym stromymi skarpami w stronę szosy z Nowego Sącza do Krynicy i łagodniej opadającym stokiem w stronę drogi do Bączej Kuniny. Składa się on z części parkowej i leśnej. W najwyższym punkcie części parkowej (373 m npm.) usytuowany jest pałac otoczony starym drzewostanem rodzimego i obcego pochodzenia (tzw. egzoty - żywotnik, dąb piramidalny, magnolie, jałowce sabińskie, brzozy, lipy i grabu z regularnym układem ścieżek. Na wschód od parku, przy szosie do Krynicy, znajduje się teren wyschniętego stawu otoczonego starodrzewiem.

Własność: ODR, WSB

Park Stadnickich

 

MUSZYNA

Aleja lipowa - 36 sztuk, w wieku ok.200 lat, które rosną pomiędzy cmentarzem parafialnym a kościołem w Muszynie. Drzewa w alei poddano zabiegom pieleęgnacyjno - konserwacyjnym w 1992r, Obwód pni drzew na wys. 1,30 m - śr. 2,20 m.

Własność: Parafia Rzymsko - Katolicka Muszyna

Aleja lipowa

 

SZCZAWNICA

Alejka w Parku Górnym prowadzi od sanatorium "Modrzewie" do sanatorium "Hutnik" i zwana jest "alejką zakochanych". Rośnie tutaj 15 szt. cisów o pokroju krzewiastym, 42 szt. jałowców wirgijskich i żywotników zachodnich o obwodach 90-130 cm. W alejce rośnie dąb - obwód pnia 3,10 m oraz modrzew - obwód pnia 2,30 m.

Własność: PPU Szczawnica

Aleja żywotników, cisów i jałowców

 

SZCZAWNICA

Statusem pomnika przyrody objęto naturalny próg skalny wys. 4 m oraz skały i podłoże potoku Sopotnickiego w pobliżu gajówki Sewerynówka. Położenie przy drodze wiodącej ze Szczawnicy na Przehybę uatrakcyjnia szlak turystyczny ale obiekt jest intensywnie penetrowany przez turystów.

Własność: Skarb Państwa

Potok sopotnicki z naturalnym progiem skalnym

 

SZCZAWNIK

Pomnikiem ustanowiono dobrze zachowany fragment dawnej puszczy karpackiej o pow. 8,24 ha. Wiek drzew ok.170 lat. Obiekt znajduje się przy szlaku ze Szczawnika do Bacówki Nad Wierchomlą i stanowi atrakcję turystyczną oraz wartość dydaktyczną.


Własność: LP Nadleśnictwo Piwniczna

Uroczysko Szczawnik

 

ŻELEŹNIKOWA MAŁA

Ochroną objęto formę drzewiastą jałowca pospolitego o obwodzie pnia 0,12 m. Ponieważ ludność wsi trudni się koszykarstwem, obcinanie bocznych pędów spowodowało, że korona jest nieregularna, postrzępiona.

Własność: F. Skoczeń

 

Jałowiec pospolity

 

 ŁOMNICA ZDRÓJ

Ochroną pomnikową objęty jest naturalny próg skalny i skaliste podłoże potoku oraz źródła wody mineralnej znajdujący się w korycie potoku Łomniczanka naprzeciw leśniczówki.

Własność: Skarb Państwa

Wodospad i źródła mineralne Łomniczanki

 

WIERCHOMLA WIELKA

Obiekt położony jest między drogą z Piwnicznej do Muszyny, a nasypem kolejowym. Jest fragmentem dobrze zachowanego środowiska przyrodniczego, które stanowi enklawa wody i zieleni. Wokół stawu mozaika siedlisk leśnych - grądu, olsu i łęgu. Stanowi ostoję dla zwierząt (zimorodki, kaczki). Wypełnia go roślinność bagienna i lasu łęgowego. Staw powstał prawdopodobnie poprzez odcięcie odnogi Popradu przy budowie linii kolejowej.

Własność: Skarb Państwa

 

Staw w Wierchomli

 

 

BARNOWIEC

Zespół skał z przylegającym drzewostanem objęty ochroną posiada powierzchnię 4 ha i składa się z oddzielnych bloków lub wychodni skalnych dużych rozmiarów oraz jaskiń będących charakterystycznym elementem krajobrazu okolicy. Ciekawy obiekt dydaktyczny.

Własność: LP Nadleśnictwo Nawojowa

Wierch nad kamieniem

 

WIERCHOMLA

W skład pomnika przyrody wchodzą dwa obiekty z drzewostanem jodłowym o charakterze puszczańskim, który porasta wychodnie (pow. 2 ha). Są to ciekawe elementy krajobrazu Doliny Potasznia o względnie naturalnym środowisku. Stanowią enklawę spokoju dla zwierząt i roślin typowych dla Karpat.

Własność: Zakład Leśno-Drzewny w Kosarzyskach

Jodły na skałach

 

CZARNY POTOK

Ochroną objęto drzewostan bukowy o pow. 1,48 ha, który występuje na wschodnim stoku Jaworzyny Krynickiej (816-858 m npm.). Las porasta podłoże o urozmaiconej rzeźbie z licznymi głazami i rumoszem skalnym. W skład lasu wchodzą: ponad 100-letnie jodły i 150-letnie buki. Wnętrze wypełnia roślinność dna lasu a charakter puszczańskiego nadają mu leżące pnie obumarłych drzew i liczne paprocie i mchy.

Własność: LZD Krynica

 

Las pod Jaworzyną

 

 

 SKAŁKA  koło  PRZEHYBY

Ochroną pomnikową objęte jest pięć obiektów skalnych w pobliżu szczytu Skałka i Przehyba (ok. 1160 m npm.). Obiekty te to utwory skalne różnej wielkości będące ciekawym eleemntem krajobrazu oraz enklawami właściwej dla siebie roślinności i fauny. Część obiektów jest atrakcją turystyczną z uwagi na związane z nimi legendy, np. Krzesło Kingi. Obiekty są przykładem budowy Karpat i stanowią element dydaktyczny.

Własność: LP Nadleśnictwo Stary Sącz

Krzesło Kingi

 

 MOSZCZENICA LIPIE

 

Ochroną objęta została forma dwupiowa głogu. Jest to jedyny okaz głogu objęty ochroną pomnikową na terenie Popradzkiego Parku Krajobrazowego. Drzewo o obwodzie pni 0,72 m i 1,02 m rośnie przy budynku mieszkalnym i jest wkomponowany w wycinek krajobrazu wsi.

Własność: J. Padula

Głóg jednoszyjkowy

 

 TYLICZ

 

Drzewo rośnie w pobliżu kościoła parafialnego w Tyliczu, obwód pnia na wys. 1,30 m - 4,80 m. W roku 1990 wykonana została konserwacja, w wyniku której usunięto betonową plombę z wnętrza pnia, dzięki czemu odsłonięto korzenie przybyszowe utrzymujące koronę przy życiu.

Własność: Parafia rzymsko - katolicka Tylicz

Lipa drobnolistna

 

KROŚCIENKO

Pomnikiem przyrody jest aleja złożona z 11 lip, 1 jawora i 2 klonów przy ul. Polnej (boczna Zdrojowej). Aleja prowadzi do źródła mineralnego. Posiada ona walory krajobrazowe i estetyczne.

Własność: St. i A. Dziewolscy

Aleja lipowo - klonowa

 

 MUSZYNA ZŁOCKIE

Drzewo 3 - pniowe rosnące przy drodze prowadzącej z centrum wsi w kierunku cerkiewki. Obwód pni na wys. 1,30 m - 2,88 m, 2,75 m, 3,20 m i o rozpiętości korony 12m. Drzewo bardzo charakterystyczne w krajobrazie wsi.

Własność: Skarb Państwa

Lipa drobnolistna

 

 STARY SĄCZ

Drzewo rosnące na środku dziedzińca klasztornego Sióstr Klarysek. Obwód pnia na wys. 1,30 m - 2,60 m. Jest świadkiem wielu pokoleń wycieczek zwiedzających kościół klasztorny, a także pielgrzymek do pani Ziemi Sądeckiej - Świętej Kingi.

Własność: SS Klaryski

Lipa drobnolistna

 

 MOCHNACZKA WYŻNA

 

Drzewo o podwójnym pniu, którego obwód całkowity wynosi 6,96 m (pojedyncze pnie: 4,20 m, 3,70 m) rosnące obok kaplicy pw. Narodzenia N.M.P. Obecnie zredukowana korona stanowi mniejszy nacisk na wypróchniały pień, co zabezpiecza go przed złamaniem.

Własność: Zgromadzenie SS Michalitek

Lipa drobnolistna

 

 RYTRO

 

Drzewo rozwidlone u nasady szyi korzeniowej. Obwód rozwidleń na wys. 1,30 m - 2,90 m, 2,30 m, razem - 5,10 m. Rośnie na wzgórzu nazywanym zwyczajowo Połom przy zabudowaniach.

Własność: M. Dudczak

Buk zwyczajny

 

POWROŹNIK

Ochroną objęto wyjątkowo malowniczy staw górski pochodzenia naturalnego o pow. 0,3 ha. Powstanie zbiornika należy wiązać ze stosunkowo młodymi procesami osuwiskowymi. Znajduje się on na płn.-zach. stoku jednego ze wzniesień nad potokiem Muszynku ok. 1,5 km od koryta. Obserwuje się tu ekspansję zbiorowisk roślinnych typowych dla miejsc bagiennych (roślinność niskotorfowiskowa). Jest trwałym elementem krajobrazu i obiektem unikatowym w tej części kraju i gór.

Własność: Skarb Państwa

 

Czarna młaka

 

 

ROZTOKA WIELKA

Ochroną objęto stanowiska paproci - języcznika,

o powierzchni po 1 ha. Jest to paproć jedna z rzadziej występujących podlegająca ustawowej ochronie gatunkowej. Stanowisko znajduje się po prawej stronie potoku Roztoka Wielka na wys. ok. 530 m npm.

Własność LP Nadleśnictwo Piwniczna

 

 

Języcznik zwyczajny 

 

 


Źródło:

"Pomniki Przyrody Popradzkiego Parku Krajobrazowego" - Stary Sącz 1998 opracowane przez Małgorzatę Rusin,   fot: M.Rusin, M.Styczyński, M.Kroczek, T.Wieczorek, "Czarna młaka" - M.Dymek - Muszyna, oraz gościnnie dla powyższej prezentacji  M.Kossakowska


Opracowała: M.Kossakowska