data aktualizacji:
2003.10.08
- Krótka charakterystyka parków narodowych, parków krajobrazowych i niektórych rezerwatów przyrody na terenie Euroregionu Tatry
- Niektóre czynniki zagrożenia dziedzictwa przyrodniczego na terenie Euroregionu "Tatry"
- Wnioski
1. Krótka charakterystyka parków narodowych, parków krajobrazowych
i niektórych rezerwatów przyrody na terenie Euroregionu Tatry
Krajowy Zarząd Parków Narodowych: http://www.mos.gov.pl/kzpn
W granicach Euroregionu znajduje się 5 parków narodowych.
Euroregion jako całość odznacza się doskonałymi walorami przyrodniczymi.
1. Masyw Babiogórski i Górna Orawa
Babiogórski Park Narodowy : http://www.bpn.babia-gora.pl
Na terenie Euroregionu znajdują się tylko południowe stoki Babiej Góry
oraz cała Górna Orawa. Po polskiej stronie znajduje się część Babiogórskigo
Parku Narodowego, a po słowackiej rezerwat Babia Góra utworzony w 1974, w górnej
części masywu. Babiogórski Park Narodowy ma wyznaczoną otulinę, której większa
część leży na obszarze Euroregionu. Ponadto cała słowacka część Babiej
Góry wchodzi w skład Parku Krajobrazowego Górnej Orawy utworzonego w 1979r.
Babia Góra jest objęta ochroną jako najwyższy masyw w Beskidach Zachodnich z
typowo wykształconym i dobrze zachowanym układem pięter roślinnych,
naturalnymi lasami, bogatą fauną i florą. Z uwagi na te walory Babiogórski
Park Narodowy utworzony w 1955 r. uznany został za rezerwat biosfery.
Rozległy park krajobrazowy (CHKO Horna Orava) chroni piękny historyczny region
z dobrze zachowanym krajobrazem kulturowym, zamieszkały przez społeczność o
żywych tradycjach. W obrębie parku jest jeszcze kilka innych rezerwatów
przyrody, z których największy to Pilsko, a rezerwat Sośnina tuż przy
polskiej granicy, fragment tzw. borów nowotarskich. Na Orawie w sensie
etnograficznym, znajduje się też rezerwat Minczol chroniący najwyższe
wzniesienie Magury Orawskiej z typową górską roślinnością.
|
|
|
| W drodze na Małą Babią |
Widok z Małej Babiej
na Babią Górę |
Na szczycie Babiej Góry
w dali Orawskie Jezioro |
2. Gorce
Na terenie Euroregionu znajduje się część Gorczańskiego Parku Narodowego
(gminy Nowy Targ i Ochotnica). Park utworzony w 1980r. Jego głównym
przedmiotem ochrony są dolno i górnoreglowe lasy karpackie, zachowane w stanie
zbliżonym do naturalnego. Centralna część Gorców jest też miejscem występowania
wielu rzadkich gatunków roślin, a rozległe lasy stanowią ostoję fauny
puszczańskiej. Park posiada otulinę, która na obszarze Euroregionu obejmuje
stoki Gorców od Nowego Targu po Knurów.
|
|
|
| Widok ze szlaku |
Krokus |
Widok ze schroniska na
Turbaczu |
3. Beskid Sądecki
W skład Euroregionu wchodzi niewielka część Popradzkiego
Parku Krajobrazowego położona w gminach Ochotnica, Krościenko i
Szczawnica. Park został utworzony w 1987 roku. Zadaniem parku jest ochrona
walorów przyrodniczych i kulturowych pasm Radziejowej i Jaworzyny Krynickiej
przedzielonych doliną Popradu. Ochrona tego terenu ma zasadnicze znaczenie dla
utrzymania funkcji uzdrowiskowych położonych tam miejscowości (źródła
mineralne).
W omawianej części Beskidu Sądeckiego znajdują się rezerwaty przyrody, z których
największym jest rezerwat "Kłodne nad Dunajcem", chroniący
naturalny drzewostan buczyny karpackiej.
|
|
| W drodze na Łabowską
Halę
|
Widok o zachodzie słońca
- pasmo Radziejowej |
|
|
|
|
Radziejowa 1262 m
n.p.m.
Widok z Hali Koniecznej |
Na Jaworzynie Krynickiej corocznie organizowane jest powitanie
Nowego Roku przy budynku Muzeum Turystyki Górskiej.
|
|
|
| Postacie
szopki betlejemskiej nadaj± spotkaniu ciepły klimat
|
|
|
Pan Ryszard chętnie
zakłada strój św. Mikołaja.
Wita gości i częstuje
słodyczami.
|
Całą
drogę oświetlają pochodnie,
które jak spadające gwiazdy migają i wyznaczają szlak.
|
3. Pieniny
Pieniński Park Narodowy: http://www.pieninypn.pl
Pieniny reprezentują najwyższe walory przyrodnicze i kulturowe, o znaczeniu ogólnoeuropejskim,
są również atrakcją turystyczną w skali międzynarodowej. Zbudowane są z
wapieni jurajskich i kredowych. Pieniny przecięte są przełomem Dunajca tworzącego
jar o pionowych, miejscami 500-metrowych ścianach i krętym przebiegu. Dla
ochrony tych wartości powołano 2 parki narodowe oraz kilka rezerwatów
przyrody. Pieniński Park Narodowy powstał w 1932r. i powtórnie w 1954r., a słowacki
Pieninsky Narodny Park powstał w 1967r. Oba parki graniczą ze sobą chroniąc
centralną część Pienin i przełom Dunajca. W tej części znajduje się
największe skupienie rzadkich i występujących tylko na tym terenie gatunków
zwierząt i roślin - reliktów z okresów trzeciorzędu i plejstocenu.
|
|
| Jesień w
Pieninach to najpiękniejsza pora roku. fot. Paweł Majewski
|
Idąc spacerowym szlakiem ze Szczawnicy można
podziwiać bystry Dunajec, a później stary Czerwony Klasztor - już
na Słowacji - z widokiem na Trzy Korony - 982 m n.p.m.
|
|
| Czerwony Klasztor - Słowacja |
|
| Czerwony Klasztor - Słowacja |
4. Mała Fatra
Do Euroregionu należy tylko wschodnia część Parku Narodowego Małej Fatry,
położona na wschód od linii Stoh - Mały Rozsutec. Park narodowy w Małej
Fatrze został utworzony w 1988 r. celem ochrony wybitnych walorów
krajobrazowych pozostających w związku ze zróżnicowaną budową geologiczną,
a także stosunkowo dobrze zachowanych lasów i bardzo bogatych florystycznie
zbiorowisk nieleśnych. W parku występują piętra roślinne od regla dolnego
po halne.
5. Góry Choczańskie
W tym malowniczym paśmie, będącym przedłużeniem Tatr, utworzono 4 duże
rezerwaty przyrody:
- rezerwat Sip - chroni skalistą (wapienie) górę sięgającą 1169 m npm.,
dobrze zachowane drzewostany bukowo-jodłowe i bogate zbiorowiska naskalne
(wg geomorfologów słowackich Sip należy do Wielkiej Fatry);
- rezerwat Wielki Chocz - chroni kulminację pasma (1611 m npm), zbudowaną
z wapieni i dolomitów, jest to rejon znany z wyjątkowego bogactwa
florystycznego;
- rezerwat Prosiecka Dolina - utworzony w celu ochrony wąskiej, skalistej
doliny wyciętej w wapieniach i dolomitach, z licznymi zjawiskami krasowymi
i bogatymi zbiorowiskami naskalnymi;
- rezerwat Kwaczańska Dolina - ochroną objęto podobną do Prosieckiej
dolinę, wraz z wartościowymi drzewostanami na zachodnim zboczu.
6. Tatry
Tatrzański Park Narodowy: http://www.cyf-kr.edu.pl/tpn
Całe Tatry objęte są ochroną w dwóch parkach narodowych. Tatrzański Park
Narodowy utworzony w 1954 r. (pow.21164 ha) oraz Tatransky Narodny Park,
utworzony w 1948r. (pow. 74111 ha). Oba parki, jako całość, zostały w 1992
r. uznane za rezerwat biosfery. Celem funkcjonowania obu parków jest integralna
ochrona Tatr, tak przyrody nieożywionej i żywej, jak i elementów dziedzictwa
kulturowego. Tatry, najwyższe pasmo w obrębie łańcucha karpackiego obok
walorów przyrodniczych są unikalnym obiektem badań naukowych, terenem ściśle
związanym z kulturą obu krajów, atrakcją turystyczną w skali międzynarodowej
oraz miejscem uprawiania sportów zimowych i taternictwa
|
Rusinowa Polana
Jaszczurówka
Kieżmarski Szczyt |
|
| Widok z Rusinowej
Polany |
Smreczyński Staw
przy szlaku na Halę Ornak |
|
|
| Hala Gąsienicowa |
Tatry Bielskie |
|
|
| Baranie Rogi |
Rysy
od strony Popradziego Stawu |
|
|
| Żabie Stawy w drodze
na Rysy |
|
7. Wielka Fatra
Park krajobrazowy Wielkiej Fatry został utworzony w 1973r. Administracyjnie
należy do powiatu Rużomberok. Rozległe góry Wielkiej Fatry mają w
centralnej części masyw granitowy otoczony przez pokrywy wapienne i
dolomitowe, w których rozwinęły się formy krasowe. W części należącej
do Euroregionu przeważają rozległe kompleksy dość dobrze zachowanych
dolno- i górnoreglowych lasów ale miejscami występuje też piętro
kosodrzewiny oraz rozległe grzbietowe hale. Rozległa przestrzeń stwarza
warunki egzystencji dla dużych drapieżników, w tym niedźwiedzi i rysiów.
8. Niskie Tatry
Park Narodowy Niskie Tatry, utworzony w 1978r. jest drugim co do wielkości
parkiem Słowacji, z czego do Euroregionu należy ok. 90% w powiatach Rużomberok,
Liptowski Mikulasz i Poprad. Łańcuch Niskich Tatr ma 80 km długości, a
niektóre jego szczyty przekraczają 2000 m npm. Wyższe partie mają typową
rzeźbę glacjalną (rozwiniętą w obszarze skał krystalicznych), a w
strefie zbudowanej z wapieni i dolomitów występują zjawiska krasowe ze słynnym
systemem jaskiń w Dolinie Demianowskiej. Piętrowy układ roślinności jest
dobrze zachowany. Rozległe lasy są główną ostoją bogatej fauny, a
zbiorowiska nieleśne prezentują wielką różnorodność florystyczną. W
centralnej części parku znajduje się duży ośrodek narciarski, gdzie
koncentruje się także letnia turystyka.
9. Góry Straceńskie (Słowacki Raj)
Park Narodowy Słowacki Raj został powołany w 1988r. dla ochrony jednego z
najpiękniejszych i najbardziej atrakcyjnych turystycznie zakątków Słowacji.
Jednak z jego obszaru tylko niewielka część północno zachodnia należy do
Euroregionu, która nie jest typowa dla przyrody Raju.
|
|
|
Slowacki Raj
Fot. Leszek Boryś |
Slowacki Raj
Fot. Leszek Boryś |
Slowacki Raj
Fot. Leszek Boryś |
|
|
|
Slowacki Raj
Fot. Leszek Boryś |
Biały Potok
Fot. Leszek Boryś |
|
|
|
Hornad
Fot. Leszek Boryś |
Hornad
Fot. Leszek Boryś |
|
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)